Inleiding
Per 1 januari 2015 is de gemeente verantwoordelijk voor de taken die voortvloeien uit de Participatiewet, de Jeugdwet en de (nieuwe) Wet maatschappelijke ondersteuning. Deze taken zijn – inclusief een gekort budget – overgeheveld vanuit het Rijk (Transities / decentralisatie). Deze paragraaf beoogt meer inzicht te verschaffen in de financiën rondom de 3 transities.
De (beleids)inhoudelijke informatie over deze taken staat opgenomen in de volgende taakvelden:
- Inkomensregelingen (Wtcg)
- Begeleide participatie
- Arbeidsparticipatie
- Wijkteams
- Maatwerkdienstverlening 18-
- Geëscaleerde zorg 18-
- Maatwerkvoorzieningen (wmo)
- Maatwerkdienstverlening 18+
- Volksgezondheid
Beleid
Rijksbudgetten
De rijksbudgetten voor de uitvoering van de Participatiewet, de Wet maatschappelijke ondersteuning en de Jeugdwet worden beschikbaar gesteld via de algemene uitkering (integratie-uitkering). Tussen het Rijk en de VNG zijn afspraken gemaakt over de stabiliteit van de rijksbijdragen. De regels in de Financiële verhoudingswet en de afspraken in de Code interbestuurlijke verhoudingen zijn van toepassing, wat inhoudt dat alleen als er taken voor gemeenten wegvallen of bij komen, financiële afspraken volgen met het Rijk.
Een gemeente mag in principe zelf bepalen waaraan zij een integratie-uitkering besteedt. Wel houdt het Rijk inzicht en toezicht op de besteding van de middelen (bestedingstoets). Gemeenten zijn namelijk verplicht de inkomsten en uitgaven voor de verschillende beleidsterreinen ter beschikking te stellen van het Rijk. De rechtmatigheid van de besteding van het transitiebudget wordt gewaarborgd door de accountantscontrole.
Gemeentelijk beleid
In de begroting 2015 heeft de gemeenteraad een aantal uitgangspunten voor de financiën van het sociaal domein geformuleerd. Dit vanuit de verwachting dat we deze bestuursperiode nodig hebben om voldoende ervaring op te doen om de structurele inkomsten en uitgaven goed in beeld en in balans te krijgen.
Samengevat heeft de raad:
- zich uitgesproken voor een ruime benadering van de transities – onder bijvoorbeeld jeugdzorg verstaan we alle jeugdzorgtaken en niet alleen de nieuwe jeugdzorgtaken
- waarbij de rijksbudgetten in beginsel taakstellend zijn (budgettair neutraal)
- en waarbij de eerste jaren een beroep op de Conjunctuurreserve niet uitgesloten wordt
Aanvullend heeft de raad in de begroting 2016 het taakstellende karakter van de rijksbudgetten verder genuanceerd. Dat heeft er toe geleid dat er in de begroting een structureel bedrag uit de algemene middelen beschikbaar blijft voor de taken die onder de transities worden geschaard.
Financiën
Omvang rijksbijdrage
De meicirculaire 2017 bevat op het moment van het opstellen van deze begroting de meest recente informatie over de rijksbudgetten. In onderstaande tabellen staan per transitie de rijksbijdragen uit de meicirculaire voor de periode 2017 - 2022 opgenomen en het saldo ten opzichte van de decembercirculaire 2016.
Budgetten 2017-2022 (bron: meicirculaire 2017)
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Saldo dec '16-mei '17
Transities | 2017 | 2018 | 2019 | 2020 | 2021 |
---|---|---|---|---|---|
Wmo begeleiding | 140.406 | 259.594 | 259.371 | 289.731 | 289.701 |
Jeugdzorg | 97.461 | 268.362 | 268.362 | 310.564 | 309.032 |
Participatie | 14.378 | 24.204 | 24.361 | 24.481 | 24.603 |
Totaal transities | 254.262 | 554.178 | 554.112 | 626.795 | 625.357 |
Overig: | |||||
Wmo huishoudelijke hulp | 45.681 | 73.930 | 73.930 | 74.121 | 75.063 |
Totaal | 299.943 | 628.108 | 628.042 | 700.916 | 700.420 |
In 2017 is sprake van een toename van het beschikbare transitiebudget van afgerond € 300.000. In de jaren daarna loopt dit op tot € 700.000. Het hogere transitiebudget vloeit voor een groot deel voort uit indexering (loon- en prijsstijging). De rijksbijdragen en de uitgaven zijn budgetneutraal in de begroting opgenomen. Dit betekent dat er uit het rijksbudget geen uitgaven aan niet-transitietaken worden bekostigd.
In de tabel staat voor Participatie alleen de rijksbijdrage opgenomen die wij ontvangen voor de uitvoering van de klassieke re-integratietaken.
De systematiek van de verdeling van het Wsw-budget is gewijzigd. Het uitgangspunt voor de verdeling is de gemeente waar een Wsw-er een dienstverband heeft in plaats van de woonplaats. In ons geval is dit de gemeente waar de GR Alescon statutair gevestigd is: Hoogeveen. In 2017 ontvangt de gemeente Hoogeveen de rijksbijdrage van de in de GR Alescon deelnemende gemeenten. Deze rijksbijdrage wordt doorgesluisd naar Alescon.
Geen onttrekking Conjunctuurreserve
In het uitgangspuntendocument voor de transities heeft de raad uitgesproken dat hij de transities in beginsel budgetneutraal, dus binnen de beschikbare rijksbudgetten, wil uitvoeren. De mogelijkheid tot het inzetten van incidentele of structurele eigen middelen is daarbij niet uitgesloten.
De begroting 2018 is sluitend. Er is daarom geen onttrekking aan de Conjunctuurreserve begroot.